फुलपाखरे सब स्पेशल: 2025 साठी राज्य सरकारची नवीन प्रधानमंत्री पीक विमा योजना – सविस्तर माहिती नमस्कार शेतकरी मित्रांनो! आज आपण राज्य सरकारने 2025 साली लागू केलेल्या नवीन प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेबाबत सविस्तर माहिती घेणार आहोत. या योजनेत काय काय बदल झाले आहेत, ती कशी राबवली जाणार आहे, कोणत्या पिकांवर लागू होणार आहे, आणि शेतकऱ्यांनी कोणती प्रक्रिया करावी याचा अभ्यास आपण या लेखात करणार आहोत. तसेच या योजनेचे उद्दिष्ट, विमा हप्ता, पात्रता, आणि इतर महत्वाच्या बाबी यावर सविस्तर प्रकाश टाकणार आहोत.
योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट काय आहे?
राज्य शासनाने 24 तारखेला 2025 साली सुरू होणाऱ्या या योजनेचे आदेश जारी केले आहेत. या योजनेचा मुख्य उद्दिष्ट शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांचे योग्य संरक्षण देणे आहे. योजनेअंतर्गत पीक विमा फक्त अधिसूचित क्षेत्रातील शेतकऱ्यांसाठी लागू केला जाणार आहे. याचा अर्थ असा की जे शेतकरी शासनाने अधिसूचित केलेल्या प्रदेशात शेती करतात, त्यांनाच या योजनेचा लाभ मिळेल. सरकारने योजनेची अंमलबजावणी पूर्णपणे पारदर्शक आणि प्रभावी करण्यासाठी अनेक सुधारणा केल्या आहेत.
योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांची पात्रता आणि ऐच्छिकता
या योजनेत शेतकरी कर्जदार असो की बिगर कर्जदार, दोघांनाही विमा घेणे ऐच्छिक आहे. म्हणजे, तुम्हाला हव असल्यासच तुम्हाला या योजनेचा लाभ मिळेल. जर तुम्ही विमा अर्ज भरला नाही तर तुम्हाला विमा लाभ मिळणार नाही.
याशिवाय, जर शेतकरी भाडेपट्टीने शेती करत असेल, तर त्याला भाडेपट्टीचा नोंदणीकृत रजिस्टर आणि भाडेकरार पीक विमा संकेतस्थळावर अपलोड करणे अनिवार्य आहे. या दस्तऐवजांशिवाय भाडेपट्टीच्या शेतीसाठी विमा मंजूर होणार नाही.
विमा हप्ता आणि जोखीम व्यवस्थापन
या योजनेत खरीप हंगामासाठी शेतकऱ्यांना 2% आणि रब्बी हंगामासाठी 1.5% एवढा विमा हप्ता भरावा लागेल. याशिवाय खरीप आणि रब्बी हंगामातील नगदी पिकांसाठी विमा हप्ता 5% पर्यंत ठेवण्यात आला आहे.
सदर योजना 2025 च्या खरीप आणि 2025-26 च्या रब्बी हंगामासाठी लागू होणार असून, पिक विमा कवचात जोखीम 70% ठेवण्यात आली आहे. म्हणजे जर नुकसान 70% पर्यंत झाले तर त्यासाठी नुकसानभरपाई मिळेल.
पिकांची वर्गवारी आणि विमा कवच
या योजनेअंतर्गत पिकांची वर्गवारी स्पष्ट केली आहे. खरीप हंगामासाठी मुख्य पिकांमध्ये भात, ज्वारी, बाजरी, नाचणी, मूग, उडीद, तूर, मका यांचा समावेश आहे. तर रब्बी हंगामासाठी गहू, बागायती, रब्बी ज्वारी, हरभरा, उन्हाळी भात यांचा समावेश आहे.
नगदी पिकांमध्ये कापूस, खरीप कांदा, रब्बी कांदा यांचा समावेश असून, भुईमूग, तीळ, सोयाबीन, उन्हाळी भुईमूग या पिकांसाठीही विमा कवच दिले गेले आहे.
कप अँड ऑफ मॉडेल: जोखीम कशी नियंत्रित केली जाईल?
राज्य शासनाने या योजनेत 80% ते 110% कप अँड ऑफ मॉडेल वापरण्याचा निर्णय घेतला आहे. याचा अर्थ, विमा रक्कम 80% ते 110% दरम्यान ठरवली जाईल. जर नुकसानाचे प्रमाण 110% पेक्षा जास्त झाले, तर राज्य शासन 110% पेक्षा जास्त होणाऱ्या रकमेसाठी जबाबदार राहील. मात्र, जर नुकसान 80% पेक्षा कमी राहिले, तर शासन 20% रक्कम वसूल करेल.
धोखाधडी प्रतिबंध आणि सहकारी शेतकरी ओळखपत्र
शेतकऱ्यांनी लक्षात घ्यावे की, जर कुणी विमा अर्जात चुकीची माहिती दिली किंवा इतर कोणतीही फसवणूक केली, तर अशा प्रकरणात या योजनेचा लाभ थेट रद्द केला जाईल. यासाठी शेतकऱ्यांकडे सहकारी शेतकरी ओळखपत्र असणे अनिवार्य आहे. यासाठी तुम्हाला ॲग्री स्ट्रक्चर द्वारे तुमचा फार्मर आयडी काढावा लागेल.
पाणी अंतर्गत नोंदणी अनिवार्य
पीक विमा भरण्यासाठी शेतकऱ्यांनी पाणी वापराची नोंद करणे बंधनकारक आहे. ही माहिती योजनेच्या पारदर्शकतेसाठी आणि योग्य विमा रक्कम निश्चित करण्यासाठी गरजेची आहे.
शेवटी, या योजनेत शेतकऱ्यांनी काय करावे?
-
सर्वप्रथम, पीक विमा फॉर्म भरावा लागेल.
-
भाडेपट्टीने शेती करत असल्यास आवश्यक दस्तऐवज अपलोड करावे.
-
सहकारी शेतकरी ओळखपत्र प्राप्त करावे.
-
पाणी वापर नोंदणी पूर्ण करावी.
-
योग्य पिकांची वर्गवारी आणि हंगाम लक्षात घेऊन अर्ज करावा.
-
फॉर्म भरण्याच्या वेळेस संपूर्ण माहिती काळजीपूर्वक तपासावी.
या नवीन प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेत सरकारने शेतकऱ्यांच्या संरक्षणासाठी अनेक सुधारणा केल्या आहेत. योजनेच्या माध्यमातून शेतकरी त्यांच्या पिकांचे नुकसान भरपाई स्वरूपात वाजवी दराने भरून काढू शकतील. पण यासाठी नियम आणि अटींचे काटेकोर पालन करणे गरजेचे आहे.
शेतकरी मित्रांनो, तुमचे हक्क आणि जबाबदाऱ्या यामध्ये समतोल राखत सरकारने ही योजना तयार केली आहे. तुमचाही सहभाग आणि जागरूकता आवश्यक आहे. या योजनेबाबत अधिक माहिती जाणून घेण्यासाठी आणि वेळोवेळी अपडेट मिळवण्यासाठी या चॅनलला नक्की सबस्क्राईब करा, लाईक करा आणि जास्तीत जास्त शेअर करा.
धन्यवाद!
फुलपाखरे सब स्पेशल टीम
टीप: पुढील व्हिडिओमध्ये आम्ही या योजनेच्या इतर तांत्रिक बाबी आणि पीक विमा अर्ज प्रक्रिया यावर सविस्तर चर्चा करू.
जर आणखी काही शंका असतील तर तुम्ही जरूर विचारू शकता!